ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ, ΔΙΑΒΑΛΚΑΝΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ

ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ, ΔΙΑΒΑΛΚΑΝΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ

https://www.facebook.com/Polisma-Publications-567651376660038/

https://ftb.academia.edu/AlexiosPanagopoulos

http://www.biblionet.gr/author/51557/Αλέξιος_Παναγόπουλος

http://www.pemptousia.gr/author/ddr-alexios-panagopoulos/

http://www.stamoulis.gr/ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ-ΑΛΕΞΙΟΣ_au-743615.aspx

http://www.stamoulis.gr/ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ-ΑΛΕΞΙΟΣ_au-746609.aspx

http://www.stamoulis.gr/Θέματα-Λαογραφίας-Πολιτισμού-Μουσικής-Παράδοσης-Διαβαλκανικής-Κληρονομιάς_p-400965.aspx

Πολλές φορές έχει απασχολήσει τους ειδικούς για το ποιος και τι είδους λαογραφικός πολιτισμός υπήρξε στην ανατολική Ρωμανία/Βυζάντιο, τόσο στις έντονες μακροχρόνιες σχέσεις του με τους πολιτισμούς της Εσπερίας όσο και με το Ισλάμ, καθώς και των Λαών της Βαλκανικής.

Η πνευματική παράδοση του Μεσαιωνικού Ελληνισμού στον διαβαλκανικό και τον Ισλαμικό κόσμο έχει συντελέσει στην πνευματική και πολιτισμική αναβάθμιση όλων των εμπλεκόμενων Λαών με τα διαφορετικά ήθη, έθιμα, απόψεις, αντιλήψεις, ιδέες και συμπεριφορές.

Οι κοινωνίες και οι πολιτισμοί δεν προάγονται μόνο σε συνάρτηση εσωτερικών παραγόντων, αλλά εξαρτώνται και από την δυναμική της επικοινωνιακής σχέσης, τόσο σε επίπεδο εξωτερικών σχέσεων όσο και σε επίπεδο ειρηνικών, πολιτισμικών ή πολεμικών επαφών και για τους τρεις αυτούς κόσμους.

Η άποψη ότι η ιστορία των πολιτισμών και της λαογραφίας είναι ταυτόσημη με την πολιτική αυτονομία των πολιτισμών και των κοινωνιών και ότι ο πολιτισμός ταυτιζόταν με την μουσική παράδοση που ίσως δεν βρίσκεται σε απόλυτη ταύτιση.

Η μελέτη της λαογραφικής ιστορίας με την παρούσα μελέτη που γίνεται μια απόπειρα ερμηνευτικής ανάλυσης και γενικότερης συστηματοποίησης των λαογραφικών στοιχείων στην παραδοσιακή μουσική σε ένα χώρο που για χρόνια διεδραμάτισε σπουδαίο πολιτισμικό και κοινωνικό ρόλο. [...]

(από τα γενικά εισαγωγικά του βιβλίου)

Θέματα λαογραφίας & πολιτισμού, μουσικής παράδοσης & διαβαλκανικής κληρονομιάς

Αλ. Παναγόπουλος (2009), «Θέματα λαογραφίας & πολιτισμού, μουσικής παράδοσης & διαβαλκανικής κληρονομιάς», Αθήνα.
Η ενασχόληση με τέτοια θέματα διαλευκάνει ακόμα περισσότερο τον χώρο αυτό και από ελληνικής βιβλιογραφικής σκοπιάς καθίσταται αναγκαίο και χρήσιμο. Η γνώση της τοπικής λαογραφίας και του Μωρηά, αλλά και η προβληματική και οι θέσεις όσον αφορά την λαογραφική μας κληρονομιά η οποία διασώθηκε μέσα στα δημώδη λαϊκά άσματα και μέσα στη βυζαντινή μελωδία, το βυζαντινό πολιτισμικό μεγαλείο στον βαλκανικό πολιτισμό και ο ελληνοβυζαντινός πολιτισμός στον νεοελληνικό κόσμο είναι θέματα που διαφεύγουν πολλών, αλλά αναζητούνται πολύ έντονα από τις σύγχρονες λαογραφικές, ιστορικές, ανθρωπολογικές, μουσικολογικές επιστήμες, που εστιάζουν το ερευνητικό τους πεδίο στην επιτακτική ανάγκη μιας αυθεντικής άποψης και προσέγγισης, όπου θα προβάλλεται η ουσιαστική δομή και το συστατικό στοιχείο της συνύπαρξης δύο λαών με διαφορετικά πολιτισμικά στοιχεία όπως τα προδιαγράφει ο μουσουλμανισμός και ο χριστιανισμός. Η σύγχρονη ιστορία και λαογραφία τοποθετεί το καθόλου έργο της υπεράνω οποιασδήποτε μυθολογίας, χαρακτηρολογίας και ηθικολογίας. Δίχως την ουσιαστική έρευνα και εμβάνθυνση των ιστορικών, λαογραφικών, παλαιογραφικών, μουσικολογικών πηγών, δεν είναι δυνατή η αυθεντική έρευνα του ως άνω θέματος, πράγμα που το πετυχαίνει ο συγγραφέας με την εξειδίκευση που διαθέτει. Το θεμελιώδες πρόβλημα της διάσωσης της ιστορίας και της λαογραφίας και ο ελληνοβυζαντινός πολιτισμός υπό τον μουσουλμανικό ζυγό και είναι θέματα παραγωγικής μεθοδολογίας στην συνάντησή τους με τον ιστορικό τόπο και χώρο. Η παρουσίαση και ανάλυση αυτων των ιστορικών πολιτισμικών αληθειών παρουσιάζεται με την δημιουργική σύνθεση και την θετική συμβολή στην έρευνα. Πολλές φορές έχει απασχολήσει τους ειδικούς για το ποιος και τι είδους λαογραφικός πολιτισμός υπήρξε στην ανατολική Ρωμανία/Βυζάντιο, τόσο στις έντονες μακροχρόνιες σχέσεις του με τους πολιτισμούς της Εσπερίας όσο και με το Ισλάμ, καθώς και των Λαών της Βαλκανικής.
Η πνευματική παράδοση του Μεσαιωνικού Ελληνισμού στον διαβαλκανικό και τον Ισλαμικό κόσμο έχει συντελέσει στην πνευματική και πολιτισμική αναβάθμιση όλων των εμπλεκόμενων Λαών με τα διαφορετικά ήθη, έθιμα, απόψεις, αντιλήψεις, ιδέες και συμπεριφορές. Οι κοινωνίες και οι πολιτισμοί δεν προάγονται μόνο σε συνάρτηση εσωτερικών παραγόντων, αλλά εξαρτώνται και από την δυναμική της επικοινωνιακής σχέσης, τόσο σε επίπεδο εξωτερικών σχέσεων όσο και σε επίπεδο ειρηνικών, πολιτισμικών ή πολεμικών επαφών και για τους τρείς αυτους κόσμους. Η άποψη ότι η ιστορία των πολιτισμών και της λαογραφίας είναι ταυτόσημη με την πολιτική αυτονομία των πολιτισμών και των κοινωνιών και ότι ο πολιτισμός ταυτιζόταν με την μουσική παράδοση που ίσως δεν βρίσκεται σε απόλυτη ταύτιση. Η μελέτη της λαογραφικής ιστορίας με την παρούσα μελέτη που γίνεται μια απόπειρα ερμηνευτικής ανάλυσης και γενικότερης συστηματοποίησης των λαογραφικών στοιχείων στην παραδοσιακή μουσική σε ένα χώρο που για χρόνια διεδραμάτισε σπουδαίο πολιτισμικό και κοινωνικό ρόλο. Η μελέτη της λαογραφικής ιστορίας των γειτονικών βαλκανικών λαών μαζί με την ιστορία των Τούρκων, των Αράβων και των Περσών, βοηθάει περισσότερο να εισαχθούμε σε μια ευρύτερη οπτική της λαογραφικής ιστορίας και μουσικής παράδοσης, πράγμα που περιλαμβάνει όλους τους ιστορικούς γείτονες της Χώρας μας. Επίσης η συγκριτική ανάλυση των λαογραφικών στοιχείων που απαντούνται είναι πολύ επίκαιρη και χρήσιμη. Από δε την διπλή πνευματική υπόσταση του Βυζαντίου, εννούμε την θρησκευτικοπολιτική και την αρχαιοελληνική (ή αλλιώς από τον ελληνοχριστιανικό πολιτισμό του βυζαντίου), οι ανερχόμενοι πολιτισμοί μπόρεσαν να διαμορφώσουν τις δικές τους μουσικολαογραφικές πολιτισμικές ιδιαιτερότητες και κατευθύνσεις. Για παράδειγμα οι Βαλκάνιοι αποδέχθηκαν το πολιτισμικό μεγαλείο του Χριστιανισμού και της Ορθοδοξίας, ενώ το Ισλάμ δέχθηκε επιρροές από το αρχαιοελληνικό και κοσμοπολίτικο υπόστρωμα των Βυζαντινών. Οι οθωμανικές κατακτήσεις επέφεραν ολοσχερή πολιτική καταστροφή στη ζωή των βαλκανικών λαών, αλλά το βυζαντινό πνεύμα διασώθηκε μέχρι την εμφάνιση των νεότερων βαλκανικών κρατών. Εάν λοιπόν ο ελληνο/βυζαντινός πολιτισμός βρεθεί να έχει έμμετρο λόγο άμουσο, δίχως να έχει αισθητική επίδραση, τότε δεν μπορούμε να μιλούμε για πολιτισμό αλλά μόνο για ιδεολογία, η οποία δεν θα είναι κατ’ ουσία αυθεντική. Εάν υπάρχει λοιπόν μια τέτοια λαογραφία τότε αυτή αποτελεί αντικείμενο έρευνας και συγκεκριμένα του ελληνο/βυζαντινού πολιτισμού ως αναμορφωτικής επιστήμης. Αποτελεί πράγματι σπουδαίο ενδιαφέρον η έρευνα για την λαογραφία, για την μουσική, για την γλώσσα και τον πολιτισμό, για τα είδη που εμφανίζονται και τον συσχετισμό τους με το ιστορικό παρελθόν και την σημασιολογία τους για το μέλλον, στον όμορο χώρο της καλής γειτονίας και της ιστορικής αυτοσυνειδησίας. Ο άνθρωπος των παλιότερων εποχών είχε την ευκαιρία ν’ ακούσει μουσική μόνο σ’ εξαιρετικές περιπτώσεις, σε γάμους, σε γιορτές ή πανηγύρια. Οι ατέλειες των οργανοπαιχτών δεν είχαν και τόση σημασία, όσο είχε η ψυχή και το νόημα των στίχων του τραγουδιών ως βιωματική εμπειρία. Πολλά παραδοσιακά έθιμα έχουν καταργηθεί, όπως κανείς νεκρός δεν θάβεται σήμερα με μοιρολόγια. Όμως έχουμε ένα κληρονομημένο υλικό σε έκταση, σε ποιότητα, σε λυρισμό, σε μουσικότητα, σε ποίηση, σε πλούτο. Το υλικό αυτό είναι της παράδοσής μας δοκιμασμένο στο χρόνο, ως αισθητικός παιδαγωγός μας, καθώς και το όπλο κατά της πολιτιστικής μας αλλοτρίωσης. Αξιοσημείωτα στην αρχαία Αίγυπτο, αρχαία Ελλάδα, Βυζάντιο, Σλάβοι, Ινδία, Κίνα, Ιαπωνία, Ιάβα, Ισλάμ, πολιτισμοί της νοτιοανατολικής Ασίας και της κεντρικής Αμερικής, λαοί που επέδειξαν στην ιστορία τον δικό τους πολιτισμό, την δική του εθιμική παράδοση και την δική τους μουσική απόδοση των παραδοσιακών στιχουργημάτων τους. Οι αξίες της ελληνικής μουσικής παράδοσης των 5 χιλιετηρίδων, θα είναι ο σπόρος για την ανιούσα. Παρά το πλήθος των σημερινών αρνητικών παραγόντων για την διεθνώς πολυτιμότατη πολιτιστική και μουσική κληρονομιά μας, η ρώμη του ανδικού ρεύματος ελπίζουμε πως θα βοηθήσει να διορθωθούν πολλά, καθότι ο τόπος διαθέτει άξια στελέχη ικανά να συλλάβουν και να πραγματοποιήσουν την πολυπόθητη αναβάθμιση που έχουμε κάθε δικαίωμα να περιμένουμε. Η διάσωση της λαογραφικής μας παράδοσης και τα ήθη και έθιμα του Γένους μας είναι ύψιστη αποστολή μέσω της μουσικής μας παράδοσης και των βαθειών νοημάτων που σ’ αυτή κρύβονται και παιδαγωγικά και διδακτικά μας διδάσκουν.
Θέματα λαογραφίας με ειδίκευση στη μελέτη της μουσικής παράδοσης & ελληνικές προσωπογραφίες

Αλέξιος Παναγόπουλος

Παναγόπουλος Αλέξιος Π., 2009
69 σελ.
ISBN 978-960-92732-1-3, [Κυκλοφορεί]