JOVAN ZLATOUST. ΙΩ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ.
http://www.pemptousia.gr/author/ddr-alexios-panagopoulos/
https://www.facebook.com/Polisma-Publications-567651376660038/
https://ftb.academia.edu/AlexiosPanagopoulos
http://www.stamoulis.gr/ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ-ΑΛΕΞΙΟΣ_au-743615.aspx
http://www.biblionet.gr/author/51557/Αλέξιος_Παναγόπουλος
http://www.stamoulis.gr/ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ-ΑΛΕΞΙΟΣ_au-746609.aspx
2003-2007 : Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο Ανατολικού Σεράγεβο.
Τίτλος διδακτορικής διατριβής : "Eshatoloske dimenzije pedagogije po sv. Jovanom Zlatoustom" (=“Εσχατολογικές διαστάσεις της παιδαγωγίας κατά τον άγ. Ιω. Χρυσόστομο»), Παν/μιο Αν. Σεράγεβο, 2007, σσ. 376. Τίτλος που αποκτήθηκε με υποτροφία από το ΥΠΕΠΘ αναγνωρισμένος από ΔΟΑΤΑΠ.Πρόκειται για μια πρωτότυπη επικοινωνιακή και ερευνητική μελέτη στη σερβοβοσνιακή γλώσσα μέσα από τις ελληνικές πηγές που αποσκοπεί να αποδείξει ότι το εσχατολογικό ερώτημα έχει διαστάσεις στον χώρο της ερμηνείας που σύμφωνα με τον Ιω. Χρυσόστομο ότι ως μόνος διδάσκαλος είναι ο Χριστός, είναι ο πρώτος και ο έσχατος η αρχή και το τέλος της ιστορίας του κόσμου και του ανθρώπου. Με βάση τα αρχαία, βυζαντινά και νεώτερα δημοσιεύματα. Διατηρεί τόσο το ιστορικό στοιχείο, όσο και το σύγχρονο.
Επιχειρείται στα εισαγωγικά αναλύεται η σπουδαιότητα του θέματος, καθώς και το ιδεολογικό και φιλολογικο-θεολογικό περιβάλλον του αγ. Ιω. Χρυσοστόμου. Η μοναδικότητα της προσωπικότητά του ως διδασκάλου και οι πηγές του σύνολου έργου του. Οι θεμελιώδεις προϋποθέσεις της θεωρίας του και η θέση του σ’ αυτή, ενώ γίνεται διεξοδική ανάλυση των θεμελιωδών θέσεών του για την παιδαγωγική και ειδικότερα για την εσχατολογία, πρωτότυπα μέχρι σήμερα. Στο έργο γίνεται και ειδική αναφορά στο καιρό του αντιχρίστου και την δευτέρα παρουσία, με χρήση ελληνικής, διεθνούς και για πρώτη φορά σλαβικής βιβλιογραφίας, υπό την εποπτεία του σύμβουλου καθηγητή μητροπολίτη δρ Αμφιλόχιου Ράντοβιτς.
Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται λόγος για την γενική ερμηνευτικη, φιλοσοφική και εσχατολογική προοπτική του αγίου Πατρός. Στο πρώτο μέρος γίνεται λόγος για την ερμηνεία και ελευθερία (άνθρωπο και κόσμο, για το κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν, για τον προορισμό του ανθρώπου, για την εσχατολογία και ελευθερία, για την εσχατολογική διάσταση της πτώσης, για την ελευθερία της επιστοφής), στο δεύτερο μέρος διευκρινίζεται η σχέση ερμηνείας της εσχατολογίας (ιστορικά το αγαθό, η αρετή, το διαχρονικό παιδαγωγικό καλό, παιδαγωγική ηθική, ηθικοπαιδαγωγικός χαρακτήρας και μέθοδοι), στο τρίτο μέρος γίνεται ανάπτυξη της εσχατολογικής υπόστασης της ύπαρξης (η ματαιότητα της γήϊνης ζωής, η καθοδήγηση από τον παιδαγωγό Θεό για την απόκτηση της αρετής, η απόκτηση της παιδείας του Θεού, ο μοναχισμός, ο γάμος, η κοινωνικότητα και η κοσμική εξουσία).
Στο δεύτερο κεφάλαιο επιχειρείται η διεξοδική ιστορική προβολή της αναγκαιότητας της περί των εσχάτων ερμηνευτικής σε σχέση με την Βίβλο και την μέχρι την εποχή του ιερού Πατρός (στον προφήτη Δανιήλ, στους Συνοπτικούς, στις επιστολές του Παύλου, στις επιστολές του Ιωάννη και στην Αποκάλυψη. Στην συνέχεια στην πατερική γραμματολογία και ιερά παράδοση, μέσα από την Διδαχή των Δώδεκα Αποστόλων, μέσα από τον Ειρηναίο, τον Ιππόλυτο, τον Ψευδοϊππόλυτο, τον Κύριλλο Ιεροσολύμων και της Κατηχήσεις του, τον Εφραίμ τον Σύρο, και Λοιπούς Πατέρες και εκκλησιαστικούς συγγραφείς).
Στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται πρωτότυπα η προσέγγιση στην περί των εσχάτων ερμηνευτική, των αγιογραφικών χωρίων ερμηνευομένων υπο αγ. Ιω. Χρυσοστόμου, συγκεκριμένα: (η σχετική αναγκαιότητα της Νέας Διαθήκης στην κατανόηση του προβλήματος περί της αληθινής πίστης και των εσχάτων ημερών, καθώς και του αντιπαιδαγωγικού προσώπου του αντιχρίστου, το ερώτημα-πρόβλημα περί του αντι/χρίστου γενικότερα, η παιδαγωγική επάρκεια των «σημείων» του Νέου Νόμου, για την ημέρα του «ανόμου», η σαφήνεια της προφητείας της Γραφής, τα φαινομενικά εσχατολογικά ασαφή χωρία, τα δυσκολονόητα χωρία για τους αμαθείς, η εκ «μέρους» κατανόηση των παιδευτικών προτάσεων της Καινής Διαθήκης για το μυστήριο των εσχάτων, η ανάγνωση και κατανόηση της παρατήρησης των εσχατολογικά παιδευτικών «σημείων»). Γίνεται αναφορά και στην παιδαγωγική ερμηνευτική στάση του αντιοχειανού μελετητή, καθώς και η γενική του μέθοδος ερμηνείας, τα μέσα διερεύνησης του προβλήματος των εσχάτων, σε σχέση με την προηγούμενη πατερική παράδοση, τα μέσα διερεύνησης του προβλήματος, με ειδική προσέγγιση στην προηγούμενη χριστιανική γραμματεία και ερμηνευτική παράδοση των αγίων Πατέρων.
Στο τέταρτο κεφάλαιο προσεγγίζεται η εσχατολογική παρουσία του διδασκάλου Χριστού και το αληθινό πρόσωπο του αντιχρίστου, επιχειρείται η παρουσίαση της αντίθεης φύσης του ανόμου σε σχέση με τον Θεάνθρωπο και Κριτή Χριστό (η καταγωγή του, ο αντιπαιδαγωγικός του χαρακτήρας και η αντίθεος δράση του).
Στο πέμπτο κεφάλαιο ανακεφαλαιώνεται η ερμηνευτική παιδαγωγία περί των εσχάτων και η αντιχριστολογία διαχρονικά σε σχέση : (έσχατα και παιδεία, η συντέλεια ως αποκορύφωμα του κακού, το μυστήριο της Δευτέρας Παρουσίας ως το αποτέλεσμα της ανθρώπινης ανταρσίας και αποστασίας).
Πρόκειται για μια πρωτότυπη ερευνητική μελέτη, πού καλύπτει ένα υπάρχον κενό και που αποσκοπεί να αποδείξει ότι οι διαστάσεις της ερμηνευτικής γραμματείας σύμφωνα με τον άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο ως παιδαγωγό και διδάσκαλο έχουν και εσχατολογικό περιεχόμενο, καθώς σκοπό και στόχο παιδευτικό.
Οι εσχατολογικές διαστάσεις της ερμηνευτικής προσέγγισης οδηγούν στην ορθή χριστιανική διδασκαλία, ώστε να οδηγήσει τους μορφούμενους στην εκούσια προσοικείωση του εσχατολογικού και σωτηριολογικού περιεχομένου της, πού πραγματώνει την «κατά φύση» λειτουργία και διάσωση της ανθρώπινης ψυχοσωματικής οντότητας.
Επιχειρείται από ιστορικής και ερμηνευτικής πλευράς η προβολή της σχετικής προβληματολογίας και γίνονται ειδικές αναφορές και στον ετερόδοξο χώρο της βυζαντινής γραμματολογίας.
Τα αδιέξοδα της κατά το παρελθόν αυτόνομης μορφολογικής θεώρησης από το εσχατολογικό και σωτηριολογικό περιεχόμενο της διδαχής οδήγησαν στον κηρυγματικό και λειτουργικό χαρακτήρα της χριστιανικής θρησκευτικής διδασκαλίας.
Στην συνέχεια επιχειρείται η διαπίστωση της σχετικής προβληματολογίας στους παρ’ ημίν Πατέρες της εκκλησίας και θείους παιδαγωγούς ως ειδικούς ερμηνευτές της βυζαντινής φιλολογίας.
Ως συνέπεια των επί μέρους προβλημάτων εξάγεται το απαραίτητο περί μιάς εκκλησιολογικής θεωρήσεως της χριστιανικής ηθικής ως απαραίτητης γνωσιολογίας των Βυζαντινών.
Ως εκ τούτου εξάγεται μεθοδικά και αναλυτικά η συμβολή της ορθοδόξου χριστιανικής διδασκαλίας στην προβληματική της χριστιανικής γραμματείας μέσω του αυθεντικού ερμηνευτή της Γραφής αγ. Ιω. Χρυσοστόμου.
Υπογραμμίζεται:
-Η προσφορά της θυσίας του Θεού Λόγου ως αφετηρία της διδακτικής και χριστιανικής ερμηνευτικής μεθόδου
-Η σωτηριώδης και εσχατολογική διδασκαλία του Κυρίου, ως κατευθυντήρια πορεία της προσφερόμενης μεθοδολογίας
-Η εσχατολογική προοπτική, η Ανάσταση, η Δευτέρα Παρουσία κτλ, ως ολοκλήρωση της διδακτικής μεθόδου στην πρώϊμη βυζαντινή εποχή.
Η ανακεφαλαίωση των ζωοποιών αυτών στοιχείων της ψυχοσωματικής οντότητας του ανθρώπου βρίσκεται στην ενυπόστατη Αλήθεια (=Χριστός) που συνιστά την οδό (=μέθοδος), που συνάπτει το περιεχόμενό της με την ύπαρξη (=ζωή) του κατηχούμενου και παιδαγωγικά μορφούμενου στην μεταμορφωτική ανοδική πορεία της αυτογνωσίας και εσχατολογικής ολοκλήρωσης που διδάσκουν τα βυζαντινά αυτά κείμενα μιας μοναδικής μορφής.
Η ορθόδοξη εκκλησιολογία και εσχατολογία αποτελεί το καθόλου πλαίσιο της σωτηριολογικής προβληματικής. Σε μια τέτοια οντολογικού περιεχομένου προσφορά και προσέγγιση αναδύεται η αξία του ανθρώπινου προσώπου ως μοναδικού έχοντας το «κατ’ εικόνα» με τάση προς το «καθ’ ομοίωσιν», μέσα από την κοινωνία της αγάπης και της ελευθερίας της διδασκαλίας του Χριστού που ερμηνευεται ορθά. Ο μορφούμενος οικειούται τα πνευματικά αγαθά της χριστιανικής διδαχής και νοηματοδοτεί δημιουργικά και εσχατολογικά την ύπαρξή του.
Η συμβολή της διατριβής αυτης στην ερμηνευτική των πατερικών κειμένων διατυπούται στη σύζευξη της θεωρητικής διάστασης με τη διδακτική χριστιανική ερμηνευτική πράξη, όπως αναδύεται από τα αγιογραφικά κείμενα και την εκκλησιαστική γραμματολογία περί της εν Χριστώ ζωής, με μια προσέγγιση απάντησης εσχατολογικής στον σύγχρονο άνθρωπο και της ταυτόχρονης αναζήτησης για μεταμόρφωση και κατανόηση των πολιτισμικών επιτευγμάτων ως παιδαγωγία ορθόδοξου ήθους και βίου, μέσω του χριστιανικού αληθινού βίου με απαντήσεις στην σύγχρονη προβληματική του σήμερα.
Ο Θεός είναι Σοφός διδάχος, ιατρός, παιδαγωγός, γι’ αυτό ο Χρυσόστομος τονίζει την καλή παιδεία και την καλή προαίρεση. Η καλή ανατροφή των τέκνων οφείλει να διαπλάθει «φιλοσόφους» πολίτες του ουρανού, ενώ οι ασεβείς θα είναι αναπολόγητοι. Ο αντίχριστος θα εξαπατήσει τον κόσμο με το ψευδοπρόσωπο του δήθεν Μεσσία, ενώ θα είναι λύκος βαρύς μη φειδόμενος του ποιμνίου, όμως ο Θεός επιτρέπει την παρουσία του αντιχρίστου για να ελεχθεί η αξιοκατάκριτη απιστία των απολλυμένων. Ο Ιω. Χρυσόστομος πιστός στο δόγμα της δευτέρας παρουσίας της Β’ Οικουμενικής Συνόδου, δεν κάνει λόγο για τρίτη ενδιάμεση παρουσία του Χριστού, όπως εσφαλμένα υποστήριξαν και ακαδημαϊκοί θεολόγοι της εποχής μας. Η αποστασία ως απόρροια της ηθικής εξαθλίωσης των ανθρώπων θα είναι κατ’ ενέργεια του σατανά και του ανθρώπου του αντιχρίστου αφού θάνε «άνθρωπος τις την πάσαν ενέργειαν του σατανά εν εαυτώ δεχόμενος». Έτσι ο παρών βίος αποκτά μοναδικότητα κατά την ημέρα των εσχάτων καιρών και σήμερα αλλά και τότε ο άνθρωπος θα πρέπει να υπακούσει στις παιδαγωγικές εντολές του μόνου αληθινού Παιδαγωγού και Σωτήρα της άνθρώπινης ψυχοσωματικής οντότητας.
Εκδοση διατριβής σε βιβλίο με συγγενικό τίτλο και προσθέσεις ή διορθώσεις.
Alexios Panagopoulos (2008), «Jovan Zlatousti, Istorija Biblije-Filosofija-Pedagogija-Sociologija», Atina (=Ιω. Χρυσόστομος, Ιστορία της Βίβλου-Φιλοσοφία-Παιδαγωγία-Κοινωνιολογία), σσ. 385.
Πρόκειται για μια μελέτη που αποσκοπεί να αποδείξει ότι το ερμηνευτικό και διδακτικό έργο του Ιω. Χρυσοστόμου έχει διαστάσεις στον χώρο της γενικής ιστορίας, της βυζαντινής φιλοσοφίας, της παιδαγωγίας, της κοινωνιολογίας. Καθότι και σύμφωνα με τον Ιω. Χρυσόστομο ο μόνος διδάσκαλος, αληθινός φιλόσοφος και γνήσιος διδάχος είναι ο Θεάνθρωπος Χριστός, η αρχή και το τέλος της ιστορίας του κόσμου.
Επιχειρείται και αναλύεται η σπουδαιότητα του θέματος, καθώς και το ιδεολογικό περιβάλλον του αγ. Ιω. Χρυσοστόμου. Η μοναδικότητα της προσωπικότητά του ως διδασκάλου και οι πηγές του στην ερμηνευτική του και επιστολογραφία και ομιλητική ή ρητορική. Στο έργο γίνεται και ειδική αναφορά στο καιρό του, με χρήση ελληνικής, διεθνούς και για πρώτη φορά σλαβικής βιβλιογραφίας, σ’ αυτή την προσέγγιση και μορφή.
Στο πρώτο κεφ., γίνεται αναφορά στη γενική φιλοσοφία και παιδαγωγική του αγίου Πατρός. Στο πρώτο μέρος η φιλοσοφία της βυζαντινής περιόδου και η προσωπική και κοινωνική ελευθερία (άνθρωπο και κόσμο, κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν, προορισμό ανθρώπου, έσχατα και ελευθερία, η διάσταση της πτώσης, ελευθερία και ιστορία), στο δεύτερο μέρος προσδιορίζεται η σχέση ιστορίας, φιλοσοφίας, κοινωνιολογίας, παιδαγωγίας (παιδαγωγία και διαχρονικό παιδαγωγικό καλό, φιλοσοφική και παιδαγωγική ηθική, ηθικοπαιδαγωγικός χαρακτήρας, μέθοδοι, ιστορικότητα), στο τρίτο μέρος αναπτύσσεται η εσχατολογική υπόσταση για τη ματαιότητα της γήϊνης ζωής, η καθοδήγηση του δημιουργήματος από τον Δημιουργό, η απόκτηση της αρετής και παιδείας Θεού, ο ασκητισμός, ο γάμος, η κοινωνικότητα και η πολιτική εξουσία).
Στο δεύτερο κεφ., επιχειρείται η διεξοδική ιστορική προβολή της αναγκαιότητας της περί των εσχάτων φιλοσοφίας και παιδαγωγίας σε σχέση με την ιστορία της Βίβλου και την μέχρι την εποχή του ιερού Πατρός (Π.Δ. & Κ.Δ., στην συνέχεια στους Πατέρες και εκκλησιαστικούς συγγραφείς).
Στο τρίτο κεφ., γίνεται η προσέγγιση στην περί των εσχάτων φιλοσοφία και ερμηνευτικήτου 4ου αιώνα, αγιογραφικών χωρίων υπο αγ. Ιω. Χρυσοστόμου. Η αναγκαιότητα της Νέας Διαθήκης στην κατανόηση του φιλοσοφικού και παιδαγωγικού προβλήματος του αντικειμένου και του αντιπαιδαγωγικού προσώπου του, το φιλοσοφικο ερμηνευτικό ερώτημα-πρόβλημα περί του αντι/χρίστου, η παιδαγωγική επάρκεια των σημείων, η ημέρα του ανόμου, η ιστορική σαφήνεια της προφητείας, η φιλοσοφική και παιδαγωγική κατανόηση της παρατήρησης των εσχάτων. Γίνεται ανάπτυξη της φιλοσοφικής και παιδαγωγικής ερμηνευτικής στάση του ιστορικού αντιοχειανού μελετητή , καθώς και ιστορική μέθοδος ερμηνείας, τα μέσα που χρησιμοποίησε στη διερεύνηση των προβλημάτων που αναλύει, σε σχέση με την προηγούμενη πατερική παράδοση.
Στο τέταρτο κεφ., προσεγγίζεται η φιλοσοφική και παιδαγωγική αντίληψη για την δευτέρα παρουσία του διδασκάλου Χριστού, επιχειρείται η έκθεση της φύσης του ανόμου, η καταγωγή του, ο αντιπαιδαγωγικός του χαρακτήρας και η αντίθεος δράση του, ως η χείριστη μέχρι σήμερα στην ιστορία της ανθρωπότητας.
Στο πέμπτο κεφ., ανακεφαλαιώνεται η φιλοσοφία και παιδαγωγία περί των εσχάτων και την χριστιανική παιδεία, η συντέλεια είναι το αποκορύφωμα του κακού, η ασωτεία της ύπαρξης ως το αποτέλεσμα της ανθρώπινης ανταρσίας και αποστασίας.
Πρόκειται για μια μελέτη, πού καλύπτει ένα υπάρχον κενό και που αποσκοπεί να αποδείξει ότι οι διαστάσεις της φιλοσοφίας και παιδαγωγίας σύμφωνα με τον Ιω. Χρυσόστομο έχουν και εσχατολογική ερμηνεία, σκοπό και στόχο.
Οι φιλοσοφικές, ερμηνευτικές, παιδαγωγικές, κοινωνιολογικές διαστάσεις της ερμηνευτικής των κειμένων οδηγούν στην ορθή χριστιανική διδασκαλία, ώστε οι μορφούμενοι οδηγούνται στην εκούσια προσοικείωση φιλοσοφικού ηθικού εσχατολογικού και σωτηριολογικού περιεχομένου. Επιχειρείται από ιστορικής πλευράς η προβολή της σχετικής προβληματολογίας και γίνονται ειδικές αναφορές και στον ετερόδοξο χώρο. Επιχειρείται η διαπίστωση της σχετικής προβληματολογίας στους παρ’ ημίν Πατέρες της εκκλησίας και θείους παιδαγωγούς. Ως συνέπεια των επί μέρους προβλημάτων εξάγεται το απαραίτητο περί μιάς εκκλησιολογικής θεωρήσεως της κατηχητικής και χριστιανικής παιδαγωγίας. Η προσφορά της θυσίας του Θεού Λόγου ως αφετηρία της φιλοσοφίας της χριστιανικής παιδαγωγικής μεθόδου. Η σωτηριώδη και εσχατολογική διδασκαλία του Κυρίου, ως κατευθυντήρια πορεία της προσφερόμενης μεθοδολογίας. Η εσχατολογική προοπτική, η Ανάσταση, η Δευτέρα Παρουσία κτλ, ως ολοκλήρωση της κατηχητικής και παιδαγωγικής διδακτικής μεθόδου. Η ανακεφαλαίωση των στοιχείων της ψυχοσωματικής οντότητας του ανθρώπου βρίσκεται στην χριστιανική φιλοσοφίας της Αλήθειας, στην μεταμορφωτική ανοδική πορεία της αυτογνωσίας. Αναδύεται η αξία του ανθρώπινου προσώπου ως μοναδικού έχοντας το «κατ’ εικόνα» με τάση προς το «καθ’ ομοίωσιν», μέσα από την κοινωνία της αγάπης και της ελευθερίας.
Η συμβολή της εργασία αυτης στην χριστιανική φιλοσοφία και παιδαγωγική διατυπούται στη σύζευξη της θεωρητικής διάστασης με τη διδακτική πράξη, από τα αγιογραφικά κείμενα, την εκκλησιαστική γραμματολογία, ως απάντησης στον σύγχρονο άνθρωπο ως φιλοσοφία κοινωνιολογία παιδαγωγία ορθόδοξου ήθους και βίου στην προβληματική του σήμερα.
Ο Δημιουργός είναι ο αληθινός φιλόσοφος και παιδαγωγός, ο Χρυσόστομος τονίζει την καλή παιδεία, την καλή ανατροφή των τέκνων ως γνήσιων «φιλοσόφων». Ο Ιω. Χρυσόστομος πιστός στο δόγμα της δευτέρας παρουσίας, ενώ η αποστασία ως απόρροια της ηθικής εξαθλίωσης των ανθρώπων είναι κατ’ ενέργεια του σατανά. Ο παρών βίος θα κριθεί κατά την ημέρα των εσχάτων, ο άνθρωπος θα πρέπει να υπακούσει στις εντολές του μόνου αληθινού φιλοσόφου και παιδαγωγού Δημιουργού Θεού. Τα κείμενά του μοναδικές πηγές στην Βυζαντινή γραμματολογία.
